Cách học ESL hiệu quả
ESL (English as a second language) – Tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai là chương trình học nhằm giúp người học sử dụng tiếng Anh nhuần nhuyễn trong cuộc sống và công việc, y như tiếng mẹ đẻ thứ hai. Qua đó, giúp họ đọc hiểu được tài liệu chuyên môn và có thể hòa nhập được vào môi trường nói tiếng Anh (Anh, Mỹ, Úc, Canada...) mà không cần thông qua các khóa học bắc cầu, hay phải vượt qua những cú sốc văn hóa và hội nhập.
Để học được ESL hiệu quả, Apax đã tổng hợp một số vấn đề mà bạn cần chú trọng như sau:
1. Phải học ngữ âm tốt
Tất cả các chương trình ESL cho trẻ em và người lớn, đều bắt đầu bằng ngữ âm. Với trẻ em là phonics còn với người lớn là pronunciation. ESL rất coi trọng ngữ âm, vì ngữ âm là chìa khóa để tăng khả năng nghe nói, đọc hiểu của người học. Khi phát âm tốt, người nước ngoài sẽ hiểu bạn rõ hơn và khi họ nói, bạn cũng hiểu họ rõ hơn.
Các chương trình TOEFL và IELTS không chú trọng ngữ âm, do phát âm đúng, chỉ là một phần trong bài thi nói của học sinh. Mục tiêu của TOEFL và IELTS là giúp học sinh có điểm thi đủ để bước vào trường. Còn mục tiêu của chương trình ESL là giúp người học đọc hiểu, nghe nói, hòa nhập được vào môi trường bản xứ. Mà một trong những tiêu chuẩn để hòa nhập, chính là nói tiếng Anh hay và đúng. Đây là công việc, chỉ có ngữ âm hoàn chỉnh mới làm được.
Luyện được ngữ âm không hề dễ, nhất là khi chúng ta đã quen với cách phát âm sai. Ngay cả với những người chưa học phát âm bao giờ, thời gian cho một khóa học ngữ âm hoàn chỉnh cũng phải mất từ 3 tháng đến 6 tháng (với điều kiện phải học và luyện hàng ngày). Với trẻ em Mỹ và Anh, phonics được học 2-3 năm trong chương trình tiếng Anh (giống học đánh vần và ghép âm ở tiếng Việt). Đầu vào để kiểm tra cho học sinh lớp 1 ở Anh, chính là ngữ âm. Với ngữ âm, trẻ học để hiểu nguyên tắc cơ bản, mà cũng để phát huy vốn từ vựng hàng ngày. Vì khi đã có ngữ âm tốt, trẻ sẽ nghe – nói tốt hơn và cũng mở rộng được vốn từ nhiều hơn, do đã có kiến thức cơ bản, để so sánh từ ngữ với nhau. Bằng cách học đó, trẻ tự nhớ được cách đọc từ mà không cần đến sự trợ giúp của thầy cô giáo. Và đến sau này, khi đã nhuần nhuyễn tiếng Anh, dù người nói nói tiếng Anh không chuẩn, thì trẻ cũng nhận ra, như một người bản xứ thật sự vậy.
2. Với ESL là phải đọc nhiều
Ở cách học tiếng Anh truyền thống, chúng đã quen với việc học từ vựng thông qua chuỗi từ mới hàng ngày. Tiếng Anh ngày nay đã chú trọng nhiều hơn đến đọc hiểu (Reading Comprehension), nghĩa là học từ mới, thông qua đọc sách, đọc tài liệu, kiến thức. ESL đặc biệt quan trọng điều này. Trẻ sẽ được học từ mới thông qua spelling (đánh vần) và đọc hiểu. Chỉ trong chương trình ESL của Apax đã có 120 chủ đề với vô số bài đọc để trẻ rèn cách đọc hiểu, trả lời được những câu hỏi đoạn văn nói về cái gì, rồi mô tả lại, theo cách hiểu của bản thân mình. Qua đó, trẻ sẽ nhớ được từ mới tốt hơn (vì phải vận dụng và biến nó thành ngôn ngữ của mình), đồng thời cũng tăng khả năng tìm hiểu – phân tích – tổng hợp cho trẻ.
Đọc hiểu quan trọng, vì nó là tiền đề của tất cả các bộ môn nghiên cứu sau này. Là cơ sở để trẻ tiếp thu kiến thức, vận dụng được trong các khía cạnh khác của cuộc sống. Để nói được về một vấn đề, thì phải hiểu vấn đề đó chi tiết, thấu đáo đã. Nên nói hay tranh biện, luôn đi kèm với đọc hiểu, tiếp thu kiến thức.
3. Phải luyện viết nhiều, nhất là những bài phân tích, nghiên cứu
Có lẽ bạn sẽ rất ngạc nhiên rằng trẻ em Mỹ không học ngữ pháp thông qua các bài tập, mà họ học ngữ pháp thông qua các bài viết (writing). Giáo viên sẽ chữa ngữ pháp cho học sinh, thông qua các bài viết này. Khi thấy học sinh không nắm được ngữ pháp, họ mới có những bài giảng riêng (phụ đạo về ngữ pháp) cho học sinh.
Cách học này, hơi khác so với cách tiếp cận truyền của chúng ta về ngữ pháp. Nhưng viết, chính là cách tốt nhất để kiểm tra trình độ ngữ pháp và cách sử dụng tiếng Anh của bạn liệu có nhuần nhuyễn không. Chúng ta học ngữ pháp 1 2 năm, nhưng đôi khi lại sai ngữ pháp vô số trong bài luận đầu tiên về tiếng Anh.
Các khóa học tiếng Anh thông thường cũng nghiêng nhiều về mô tả. Ở chương trình học ESL tại Apax, trẻ phải làm bài phân tích ngay từ trình độ lớp 4 (Sapling). Cách viết luận này dựa trên chương trình Ngữ văn của Mỹ, luyện từ cách kể chuyện (storytelling), cho đến phân tích (analytical writing) và thuyết phục (persuasive writing). Để giúp trẻ có khả năng tóm lược và phân tích vấn đề, đưa ra luận điểm của bản thân và thuyết phục được người khác.
4. Phải luyện nhiều bài tranh biện, thể hiện ý kiến cá nhân
Tranh biện, thảo luận nhóm và trình bày là một trong những phần quan trọng của ESL. Học sinh học ESL không phải chỉ luyện tiếng Anh đàm thoại hàng ngày mà trẻ còn học ESL để dùng trong học thuật và thu nạp kiến thức (chính là nền tảng để học lên đại học và cao hơn). ESL ở Apax rất chú trọng khả này trình bày (presentation), thảo luận nhóm (group discussion) và khả năng tranh biện (debating) của học sinh để phát triển tư duy phản biện và so sánh. Trường quay Chroma Key với màn hình trình chiếu của chúng tôi chỉ để phục vụ cho các hoạt động này của học sinh.
Qua 4 điểm đã nêu về phương pháp học ESL hiệu quả, chúng ta có thể thấy rõ, học ESL tốt nhất, chính là học chương trình Ngữ văn Mỹ (hoặc Anh) ở Việt Nam. Bởi vì cả 4 khía cạnh đã nêu, đều tương đồng với môn tiếng Việt, Tập làm văn trong chương trình của chúng ta. Tư duy phương Tây nhấn mạnh phân tích và phản biện, nên phần viết luận phân tích và phần tranh biện, trình bày ý kiến cá nhân được thể hiện rõ hơn. Nhưng tựu trung, học ESL hiệu quả nhất, chính là học thông qua chương trình phổ thông Ngữ văn của Anh và Mỹ với những điều chỉnh cho phù hợp với môi trường, điều kiện của người Việt Nam.
Để hiểu rõ hơn về khung chương trình ESL được áp dụng ở Apax, mời bạn tham khảo đường link sau: Những tham khảo về chương trình ngữ văn Mỹ
(NGUỒN: APAX LEADERS)
